Sayıştay Dergisi ulusal ve uluslararası yayın etiği standartlarına bağlı olup, Yayın Etiği Komitesi (Committee on Publication Ethics-COPE) tarafından belirlenen ilkeleri (
https://publicationethics.org/) ve Yükseköğretim Kurulu tarafından yayımlanan Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ni esas alarak şu ilkeleri benimser:
Editör ve Yayın Kurulunun Sorumlulukları
Editörler (Genel Yayın Yönetmeni, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü, sayı editörleri ve diğer editörler) ve Yayın Kurulu, dergide yayımlanan yazıların derginin yayın politikasına, derginin amaç ve kapsamına uygunluğunu sağlamak ve derginin kalite standartlarını yükseltmek için gerekli çalışmaları yapmakla yükümlüdür.
Editörler ve Yayın Kurulu, yayımlanmak amacıyla sunulan çalışmaları, yazarlarının etnik kökeni, tabiiyeti, cinsiyeti, dini inanış ve politik tercihlerini dikkate almaksızın, sadece akademik yetkinlik ve bilimsel özgünlük açısından değerlendirme yükümlülüğü taşır ve değerlendirme sürecinde gizliliği korur.
Editörler ve Yayın Kurulu, kabul veya reddedilen makaleler ile ilgili çıkar çatışması içerisinde olmamayı ve makale kabul ve değerlendirme süreçlerinde akademik kaygı ve ölçütleri ön planda tutmayı taahhüt eder.
Editörler; yayın kurulu üyeleri ve hakemlere uzmanlık alanına uygun makaleleri değerlendirme için göndermek; değerlendirme süreçlerinin yayın politikalarına, etik ilkelere ve akademik gerekliliklere uygun yürütülmesini sağlamak; editörler, yayın kurulu üyeleri, hakemler ve yazarlar arasında çıkar çatışmasına izin vermemekle yükümlü olup, değerlendirme süreçlerinin bağımsız ve tarafsız bir şeklide tamamlanmasını garanti eder.
Editörler akademik fikir çeşitliliğini ve bilimsel düşünce özgürlüğünü desteklemek ve fikri mülkiyet hakları ile etik standartları gözetmek, insan ve hayvan haklarının korunmasını sağlamakla yükümlüdür.
Editörler tüm süreçleri hesap verebilirlik ölçütlerine uygun olarak yürütmek, yazar ve okurların bilgi taleplerini karşılamakla yükümlü olup, görev tanımları doğrultusunda hukuksal süreçlere ilişkin her tür sorumluluğu üstlenirler.
Editörler, derginin hakem havuzunu sürekli güncelleyip en uygun yelpazeyi oluşturmak; hakemlerin yazıları tarafsız, bilimsel ve nesnel bir yaklaşımla değerlendirmelerini teşvik etmek; süresi içerisinde dönmeyen veya hakemlik etiğine uymayan hakemleri hakem havuzundan çıkarmak; bilim etiğine uymayan ve kırıcı değerlendirmeleri yazara ulaşmadan engellemekle yükümlüdür.
Editörler, dergide yayımlanan yazılarla ilgili eleştirileri titizlikle dikkate alır ve bu konuda yapıcı bir tutum sergileyerek, yapılan geribildirimleri yayın kalitesinin artırılmasında bir fırsat olarak değerlendirir.
Hakemlerin Sorumlulukları
Sayıştay Dergisi, hakemlik sürecinin evrensel akademik yayın ilkeleri doğrultusunda yürütülmesini taahhüt eder. Bu amaçla, değerlendirme sürecinde olan çalışmaların incelemesinde hakemlerin şu ilkelere uygun hareket etmesi beklenir:
• Hakemler dergide yayımlanacak çalışmaların akademik kalitesinin en temel güvencesi olduklarının bilinciyle ve akademik kaliteyi artırma sorumluluğuyla değerlendirme yapmalı; karar verme aşamasında editöre, metinlerin iyileştirilmesinde de yazarlara katkı sağlayabilmelidir.
• Hakemler, yalnızca yeterli bir değerlendirmeyi yapmak için gerekli uzmanlığa sahip oldukları çalışmaların hakemliğini kabul etmelidir.
• Hakemler, kendilerine tanınan süre içerisinde değerlendirmesini tamamlamalı; bunu sağlayamayacaklarsa durumu makul süre içerisinde editöre bildirmelidir.
• Hakemler kendilerine gönderilen çalışmaları adil ve tarafsız bir biçimde değerlendirmek; tespit ettiği telif hakkı ihlali, intihal ve diğer etik ihlallerini editöre bildirmek ve kör hakem sürecinin gerektirdiği gizliliği korumakla yükümlüdür.
• Hakemler, değerlendirme raporlarında yüzeysel ve muğlak ifadelerden kaçınmalı; olumsuz kanaat belirttiği çalışmaların içerdiği eksik ve kusurlu hususları somut bir şekilde açıklamalıdır.
• Hakem raporları objektif ve ölçülü olmalı; sadece metin üzerinden yapılan akademik değerlendirmeleri içermeli, yapıcı bir dille yazılmalı ve yazarların yetersizlikleri ile ilgili ve şahsiyetlerini zedeleyecek ifadelerden kaçınmalıdır.
Yazarların Sorumlulukları
• Yazarlar yayımlanmak amacıyla sundukları çalışmaların özgün olduğunu, daha önce herhangi bir yerde, herhangi bir dilde yayımlanmadığını ya da yayımlanmak üzere gönderilmediğini taahhüt etmelidir.
• Sunulan çalışmaların bilimsel kurallara ve etik ilkelere uygunluğu yazarların sorumluluğundadır. Yazarlar uygulamadaki telif kanunları ve anlaşmaları gözetmeli, telife bağlı materyalleri gerekli izin ve teşekkürle kullanmalı; bilimsel yayın etiğine aykırı (intihal, sahtecilik, çarpıtma, tekrar yayın, dilimleme, haksız yazarlık, destekleyen kuruluşu belirtmemek, hayvanlar üzerindeki çalışmalarda etik kurallara uymamak vb.) uygulamalardan kaçınmalıdır. Çalışmanın hazırlanması ya da yayımlanması sürecinde herhangi bir finansal destek alınması halinde bu durum açıkça belirtilmelidir.
• Etik kurul izni, yasal izin ya da özel izin alınmasını gerektiren çalışmalar için izin belgesi, iznin hangi kurumdan, hangi tarihte ve hangi karar veya sayı ile alındığı açıkça belirtilerek sunulmalıdır.
• Yararlanılan tüm kaynaklara uygun bir biçimde atıf yapılmalı, metin içinde atıf yapılan tüm eserlere kaynakçada eksiksiz yer verilmeli, atıf yapılmayan eserlere ise kaynakçada yer verilmemelidir. Başka kaynaktan aktarım yoluyla atıf yöntemi, sadece ulaşılabilir olmayan eserler için kullanılmalıdır.
• Gönderilen çalışmalara tüm yazarların akademik ve bilimsel olarak doğrudan katkısı olmalı; yazarlık için yeterli ölçütleri karşılamayan ancak çalışmaya katkısı olanların isimlerine ilk sayfa dipnotunda teşekkür ile yer verilmelidir. Yazarların isim sıralaması, yazarlar tarafından ortak verilen bir karar olmalıdır.
• Sorumlu yazar, dergiye yazı gönderimi, dergi ile iletişim süreci ve yayın sonrası süreçlerde yazı ile ilgili sorumluluğu, diğer yazarlar adına üstlenen yazardır. Değerlendirme ve yayın süreçleri hakkında diğer yazarları bilgilendirmekle yükümlüdür. Sorumlu yazarın, yazı ile ilgili tüm süreçte diğer yazarlarla uzlaşma sağladığı varsayılır.
• Yazarlar derginin yazım kurallarına uymalı; hakem ve editör tarafından istenilen her türlü bilgi ve belgeyi zamanında sunmalı ve yapılması istenilen değişiklikleri makul süre içerisinde titizlikle gerçekleştirmelidir.
• Yazarlar araştırmanın sonuçlarını ya da bilimsel değerlendirmeyi etkileyebilme potansiyeli olan finansal ilişkiler, çıkar çatışması ve çıkar rekabetini beyan etmelidir. Değerlendirme sürecinde belirgin bir hata ya da yanlışlık tespit ettikleri takdirde düzeltme ya da geri çekme için editör ile hemen temasa geçme ve işbirliği yapma sorumluluğu taşırlar.
